مصرف زیاد نمک موجب نگهداری آب در بدن و ایجاد خیز یا ادم در برخی گاوها به ویژه تلیسه های شکم اولیه می شود .
نقش
تغذیه در بازده تولید نظیر گاو گاهی دامدارانی که مشکلات تولید مانند را در گله های خویش تجربه کرده اند ، از این که این مشکلات با تغذیه در رابطه میباشد تعجب می کنند ، هر چندین که کمبودهای تغذیه ای یا جیره های نامتعادل ،یکی از علل کاهش راندمان تولید مانند می‌باشند . عدم موفقیت در بازده تولید مثلی می تواند ناشی از بیماری ،مسمومیت و مشکلات مربوط به مدیریت باشد . گرما واسترس گرمایی خود به تنهایی بیشترین نقش را در ضعف راندمان تولید مثل در گله هایی که از تلقیح مصنوعی استعمال می کنند ،ایفا می کند .
علی رغم تمام پیشرفت ها در علم تغذیه ، مشکلات مربوط به تغذیه هنوز تولید مانند را تحت الشعاع خویش قرار می دهد . گاوها در ابتدای عصر ی شیر دهی مقادیر زیادی مواد مغذی نیاز دارند . در ارتفاع ۱۲۰ روز نخستین شیر دهی گاوها تقریباً نیمی از تولید کل زمان ی خویش را دارند و مواد مغذی برای نگهداری و تولید شیر مصرف می شوند . در صورتیکه این نیازها برطرف نشوند ، تولید نظیر گامی به عقب بر می داراست و کاهش درصد باروری را شاهد می شویم . کلید این که گاوهای اصیل شیری را به حداکثر پتانسیل ژنتیکی خود برای تولید شیر برسانیم و در عین حال مرحله سنجیده و کافی از آبستنی را نیز داشته باشیم ، تهیه ی جیره ای متعادل از علوفه و غلات با کیفیت و همین طور مواد معدنی و ویتامین ها وبه حد اکثر رساندن مصرف این جیره می باشد . امروز بسیاری از کارشناسان، برنامه های غذایی را به تیتر مشکل اصلی در ضعف باروری گله می دانند . کمبود مواد معدنی ، میزان ناکافی ویتامین ها عدم تعادل انرژی و پروتئین و دریافت بیش از حد پرو تئین به تیتر دست اندرکاران ناباروری و کاهش راندمان تولید مانند شناخته می شوند .
در هنگام مطالعه در زمینه مشکلات تولید مثلی گله ، تغذیه باید همواره مد نظر باشد . با این وجود دو حقیقت در زمینه رابطه بین تغذیه و تولید مثل باید همواره در ذهنمان باشد .
تغذیه صرفا یکی از عامل ها موءثر در کاهش تولید مانند میباشد . عواملی همچون ضعف در فحل یابی یا مشکلات بهداشتی گاوداری و بهداشت خود گاو هنگامی که مشکلات تغذیه ای فاحش نیستند ، نقش خویش را بیش از تغذیه ایفا می کنند .
گاوهای
لبریز تولید دیر تر از گاوهای کم تولید به تلقیح پاسخ می دهند ونیاز به روزهای گشوده بیشتر بوده و دفعات تلقیح نیز بیشتر می‌باشند .
این مورد به این معنی میباشد که ما برای حل مشکل باروری و تولید مانند باید بیشتر به فیزیولوژی ، تغذیه و مدیریت توجه کنیم تا ژنتیک تعدادی از دست اندرکاران تغذیه ای موثر در تولید مثل به شرح زیر می باشند : ۱- انرژی
انرژی دریافتی در بسیاری از گله ها مهمترین فاکتور اثر گذار بر بازده تولید نظیر میباشد . انرژی دریافتی ناکافی در تلیسه ها وگاوهای بالغ شیر قریه در اوایل زمان ، بازده باروری را کاهش میدهد . دریافت بیش از حد انرژی در آخرها عصر ی شیر دهی یا در دوره ی خشکی می تواند منجر چاقی گاوها و کاهش راندمان تولید نظیر در دوره ی سپس شود . اکثراً گاوهای لبریز تولید در ابتدای عصر ی شیر دهی دارای بالانس منفی انرژی می‌باشند به دلیل این که نمی توانند غذای کافی برای برآوردن نیازهای تولید بالای خود دریافت کنند . بدین نحو انرژی موجود در بافت های تن بسیج می شوند و کاهش وزن فیس می دهد . فاکتور های وابسته به این بالانس منفی انرژی به تیتر دلایل شکست در باروری تلقی می شوند . رجوع به سیکل فحلی بستگی به بالانس منفی انرژی در سه هفته ی نخستین شیردهی دارد . هر چه بالانس منفی انرژی بیشتر باشد ، فاصله تا اولین تخمک گذاری طولانی خیس می شود . کمبود انرژی سبب ساز فراتر رفتن میزان فحلی خاموش نیز می شود .نکته ی دیگر آن که یکی دیگر از عواملی که پایین تاثیر بالانس منفی انرژی سبب ساز بالارفتن گوساله زایی و کاهش تولید مانند می شود ، کم شدن وزن در اوایل شیر دهی هست . نمره ی وضعیت بدنی نیز نقش موثری در تشخیص میزان آبستنی دارد (چاق=۵، لاغر=۱) به طوری که آنهایی که نمره وضعیت بدنشان کمی بیش از یک میباشد فاصله گوساله زایی طولانی تر و میزان آبستنی کمتر دارا هستند . از طرف دیگر دریافت بیش از حد انرژی نیز گاوها را به سمت چاق شدن و باز مشکل کاهش تولید مانند سوق می دهد ، به طوری که در این گاوها جفت ماندگی نیز به میزان تقریبا زیادی دیده می شود . همین طور آلودگی کیست های تخمدانی نیز در آن ها به چشم می خورد که تمام این ها عامل ها کاهش راندمان باروری هستند .
۲- پروتئین
کمبود پروتئین در گاوهای شیری سبب ساز فحلی خاموش و کاهش آبستنی می شود به گونه ای که در تولید شیر و مصرف طعام نیز کاهش می یابد . درصورتی که پروتئین به جیره طولانی تر شود ، آنگاه از ۲ تا ۳ روز ، ارتقاء در تولید شیر را می توانایی مشاهده کرد و ولی تلیسه ها نسبت به گاوهای بالغ و شکم چندم در مقابل کمبود پروتئین اصلی خیس می‌باشند . وقتی میزان پروتئین قابل تجزیه در شکمبه افزایش یابد یا حیوان انرژی کمی دریافت کند ، آمونیاک به سیستم پروتئین میکروبی ملحق نشده و به باطن خون جذب می شود به این ترتیب این میزان زیاد آمونیاک و اوره در خون ممکن میباشد باعث کاهش باروریشود .
۳- مواد
معدنی کمبود یا نامتعادل بودن مواد معدنی یکی دیگر از عوامل تغذیه ای کاهش بازده تولید نظیر می باشد . واضح میباشد که میزان کافی از این مواد باید در جیره تهیه شود ولی به طور کلی در زمینه حد کمبود آنها اختلاف لحاظ وجود دارااست . مسلماً زیاده روی در آنان نیز زیان آور می باشد .
فسفر : این عنصر بیشترین پیوند را باکاهش راندمان تولید مانند دارااست . تخمدان های غیر فعال ، بلوغ جنسی دیر رس و میزان کم آبستنی ، نتیجه ی کمبود تغذیه ی فسفر می باشند به طوری که دریافت ۷۰ الی ۸۰ درصد میزان مورد نیاز و کاهش فسفر در سرم خون موجبات افزایش تعداد دفعات تلقیح برای هر آبستنی را فراهم می کند .
کلسیم : بیشتر مطالعات در زمینه کلسیم و اثر آن بر تولید مثل مربوط به نسبت کلسیم و فسفر می باشد نسبتهای ۱ به ۵/۱ و ۱ به ۵/۲ کلسیم به فسفر اثری در کاهش باروری نداشته می باشد با این حالا باید دقت کرد که میزان مصرف هر یک از این ها توسط گاو می باشد که اهمیت زیادی دارد . برای گاوهای شیری باید همیشه میزان کافی از این عنصر را آماده کرد و برای گاوهای خشک نیز باید مطلوب ترین و بهینه ترین سطح از کلسیم و فسفر را تغذیه کرد تا وقوع تب شیر کاهش یابد چرا که گاوهایی که دچار تب شیر می شوند نسبت به گاوهایی که تب شیر نگرفته اند در حین زایمان ۲ برابر بیشتر احتیاج به کمک دارند و ۲/۴ برابر بیشتر در گیر متریت می شوند ، پس سعی در کاهش تب شیر ، کمک شایانی در به حداکثر رساندن میزان آبستنی می کند .
سلنیوم : خاک یکی از منابع فقیر سلنیوم می باشد ، پس جنس های کشاورزی که در این خاکها کشت شوند نیز دارای این کمبود می‌باشند . این دستور به خصوص در زمانی که گاوداری به فیس کشت و صنعت باشد ، بسیار مشهود می باشد . کمبود سلنیوم یکی از عامل ها ایجاد جفت ماندگی میباشد که به همراه ویتامین می بضاعت از این عارضه جلوگیری کرد . تغذیه ۱ میلی گرم سلنیوم به گاوهایی که مبتلا کمبود سلنیوم می باشند ، می تواند این عارضه را برطرف کند . کمبود سلنیوم میتواند ادله سقط نیز باشد .
ید : اثر ید بر غده تیروئید می تواند در تولید مانند اثرگذار باشد . باید مطمئن شد که هر گاو به طور روزمره ۱۵-۲۰ گرم ید دریافت نماید . از مشکلات زیادی دریافت کردن ید سقط جنین ، کاهش مقاومت در برابر بیماری و عفونت ها می باشند .