تاثیر
سموم قارچی بر بهداشت و کیفیت طعام دام و طیور دکتر
نبی موحدنژاد یک عدد از اصول دارای اهمیت در جهت در دست گرفتن بیماری ها، بهداشت و کنترل آلودگی های غذا دام و طیور می باشد . چون بیشترین اقلام ورودی به مزارع رویش دام و طیور را تشکیل می دهند و می توانند به صورت مستقیم در حیوان ساخت بیماری نمایند و یا این که سبب ساز تولید موضوع مناسب برای پیدایش بیماری های دیگر در حیوان گردند . همچنین می تواند با ساخت آلودگی در چرخه تولید غذای انسان، باعث ساخت بیماری در آدم گردند . بطور خلاصه جهت ایجاد غذای تندرست برای انسان، باید عامل ها بیماری زا را از اولِ چرخه ساخت غذا، یعنی از طعام دام و طیور، در اختیار گرفتن کرد .
مایکوتوکسین ها ترکیباتی با ساختمانهای شیمیایی متفاوت با وزن مولکولی کوچک می باشند که متابولیت ثانویه کپک ها و قارچها می باشند که بر روی تولید ها کشاورزی قبلی یا این که بعد از برداشت،طی حمل ونقل و محافظت رویش می کنند . . در قارچها و بقیه ارگانیسم ها متابولیتهای نخستین ترکیباتی میباشند که جهت پرورش و تکثیر حتمی می باشند و متابولیت های ثانویه در انتهای فاز لگاریتمی پرورش تشکیل می شوند و اهمیت آشکاری در پرورش و یا متابولیسم ارگانیسم ندارند . بطور معمول این ترکیبات هنگامی تشکیل می شوند که مقادیر متعددی از پیش ساز های متابولیکی اولیه مثل اسیدهای امینه، استات، پیرووات و غیره تجمع یابند . در واقع سنتز مایکو توکسین ها توسط قارچ روشی می باشد که از شیوه آن، ترکیبات پیش ساز اضافی بر نیاز متابولیکی ، کاهش می یابد . حدود 200 هزار دسته کپک و قارچ شناخته گردیده میباشد که اکثر آن ها برای آدم موثر میباشد زیرا در ساخت نان، آنتی بیوتیک ها و . . . . . به کار می فرآیند ولی بیش از 200 گونه اثرات مضرخود را بر روی انسان و دام نشان داده می باشد . اثرات زیان آور مایکوتوکسین ها بر روی تندستی انسان و دام حدود بیش از 80 سال هست که شناخته شده می باشد اما مطالعه روی مایکوتوکسین های مولد بیماری از سال 1960 وقتی که یک مولکول سم از آسپرژیلوس فلاووس استخراج گردیدشروع شد .
تشکیل مایکوتوکسین ها یک مشکل جهانی محسوب می شود و مطابق با آمار اداره کشاورزی و غذای اداره ملل متحد تقریبا" 25 درصد دانه های زراعی دنیا آلوده به مایکوتوکسین ها میباشند و طبق گزارش WHO مایکوتوکسین ها به ویژه آفلاتوکسین یکی از عوامل موءثر در پیدایش بیماریهای ناشی از خوراک گزارش شده اند . حیث به اهمیت مایکوتوکسین ها در غذای انسان، استانداردهای در میان المللی برای حد مجاز آنها در مواد غذایی از گزاره خشکبار گزینش گردیده است که برای حمایت از حقوق مصرف کنندگان و حضور در بازارهای جهانی،تولید کنندگان را ملزم به رعایت آن می کند .
تاریخچه:
در سال ۱۹۶۰ بیش از صد هزار بوقلمون جوان در مرز و بوم انگلیس در اثر یک بیماری تازه پایین تیتر بیماری TURKEY X در عرض چند ماه اندرز میکرد زبین رفتند .
محققین پس ار مطالعات وبررسیهای ظریف متوجه شدند که بیماری صرفا محدود به بوقلمون نشده ودر جوجه اردکها وبلدرچین های جوان سبب به تلفات سنگینی گردیده است، همینطور به این فیض رسیدندکه ادله بیماری از شیوه تغذیه با بادام زمینی برزیلی به طیور مزبور منتقل وباعث مرگ ومیر آن ها شده می باشد .
سرانجام بعد از آزمایشات متعددمشخص گردید که غذا موضوع لحاظ بر اثر آلودگی با نوعی سم که منشا قارچی داراست سبب تلفات طیور گردیده لذا در سال ۱۹۶۱ قارچ تولیدکننده بیماری را ASPERGILUS .FLAVUS وسم حاصله را AFLATOXIN نامگذاری کردند .
کشف این سموم موجب شد که مسئولین امر به زیانهای حاصله از سموم قارچی به تیتر دلیل کثیف کننده مواد غذائی وایجاد بیماری وحتی مرگ در بشر وحیوانات توجه بیشتری بنمایند .
سال ۱۹۸۲ بیماری مزبور در مرز و بوم کنیا مشاهده شوید . در سال ۱۹۸۳ AUTRUP وهمکاران برای میزان گیری افلاتوکسین در ادرار از منش SYNCHRONOUS FLURECENCE SPECTROSCOPY به کار گیری کردند .
در پائیز ۱۹۷۴ بیماری افلاتوکسیکوزیس در دو ایالت شمالی و۱۵۰ روستای مرزوبوم هند حادثه به‌زمین‌خورد که در این همه گیری ۳۹۷ نفر بیمار شدند که از این تعداد ۱۰۸ نفر جان باختند . در سال ۱۹۸۶ WILD وهمکاران روشهای چک سیستم ایمنی راکه دارنده حساسیت قابل توجهی میباشد ،برای انتخاب میزان افلاتوکسین در مایعات بدن آدم بکار بردند .درسال ۱۹۸۸ IARC افلاتوکسین B1 را در لیست مواد سرطانزای انسانی قرار بخشید .
براساس گزارشات سازمان خوراک وکشاورزی سازمان ملل متحد (FAO) هرساله میلیونها تن مواد غذائی در اثر آلودگی با مایکوتوکسین ها ازبین می رود لذا در سال ۱۹۸۸ برنامه ریزی ها ی زیادی هم پا با کارگاههای آموزشی برای کنترل بهداشتی مواد غذائی در سرتاسر دنیا چهره گرفت .
از سال ۱۹۹۰ منش TLC به عنوان یک عدد از روشهای متداول جداسازی افلاتوکسین زمینه توجه بوده وبه مراد تشخیص وتعیین مقادیر یه خرده افلاتوکسین به کاررفته هست .در این روش میزان سم بر حسب NG/G گزارش می شود .
تدبیر و وقوف نسبت به بقیه انواع مایکوتوکسین ها از اوایل ده سال 1990 شروع شوید که بسیاری از این مایکوتوکسین ها، سمی خیس از آفلاتوکسین ها میباشند .
اثبات شده می باشد که 95% گونه های طعام ها، بخش اعظم از یک جور مایکوتوکسین را در خویش دارند مایکوتوکسین
ها:
مایکوتوکسین هایی که در حد بالا می توانند در مواد غذایی یافت شوند بوسیله 5 جور قارچ ایجاد می شوند که عبارتند از:
1- سموم آسپرژیلوس: آفلاتوکسین های G,B و M اکراتوکسین A ، استریگماتوسیستین و اسید سیکلوپیازونیک 2
-سموم فوزاریوم: داکسی نیوالنول ( DON )، نیوالنول( NIV )، زوالنون( ZON )، تی - 2 توکسین، فوماتیزین، مونی لی فورمین و دی استوکسی سیرپنول( DA5 ) 3-سموم
پنی سیلیوم: اکراتوکسین A ،پانولین، سیترینین، پنیترم A و اسید پیازونیک 4-
سموم آلترناریا: اسید پیازونیک، آلترنایول و آلترنایول متیل اتر
5- سموم کلاوی سپس: ارگوت تعداد فراوان متعددی از کپکها ترکیبات سمی بنام مایکو توکسین ها تولید می نمایند . در در بین مایکو توکسین ها ، 14 گونه سرطانزا وجود دارد که در این دربین آفلا توکسین ها از نظرقدرت سرطانزایی قویتر از سایرین می باشند .
دو فرآورده بخش اعظم و حیاتی ایجاد کننده سموم قارچی عبارتند از: آسپرژیلوس و فوزاریوم . کارداران مختلفی بر تولید سموم قارچی به وسیله قارچ ها تأ ثیرگذارند که از آن پاراگراف رطوبت، مرتبه حرارت و رشد همزمان سایر میکروب ها می باشند . از دربین سموم قارچی شناخته شده، آفلاتوکسین ها عموماً توسط آسپرژیلوس فلاووس تولید می شود .
آفلا توکسین ها بوسیله دو کپک آسپرژیلوس فلاووس و آسپرژیلوس پارازیتیکوس تولید می شوند . آفلا توکسین ها گونه های مختلفی دارند که شامل آفلا توکسین B1, B2 G1, G2, M1, M2 و مشتقات آنها که آفلاتوکسین B1 قویترین دسته آن می باشد .
گشوده تاب روشنایی این شش توکسین در فروغ و روشنایی ماورائ بنفش بصورت ذیل میباشد:
* تعویض مطلوب آب بر حسب وضعیت هنگامی به منظور دفع و رقیق سازی سموم و گازهای ساخت شده و نیز متعادل ساختن دمای آب استخرها و همینطور حذف بقایای فیتوپلانکتونی و زئوپلانکتونی و میکروارگانیسم های ساخت کننده گونه های شکوفایی جلبکی به خواسته افزایش کیفیت آب مزرعه در وسط عصر و روزهایی با هوای شرجی الزامی می باشد . در مسئله ماهیان قزل آلا چون در حجم کم تراکم بالایی دارا‌هستند هنگامی میزان آمونیاک و نیترات مضاعف شود کار کشته به دفع نیستند . ماهی همه داراست ولی 90% مواد دفعی بدن ماهی از آبشش با تکثیر معمولی دفع می شود . در محفظه استخر زمانی آمونیاک بیش از حد افزایش یابد دفع نمی شود و برای دفع مواد ازته نیاز به انتقال فعال و مصرف انرژی می باشد و ماهی به جای وزن گیری انرژی از دست می دهد پس باید سرعت بده بستان آب عمده شود .
* به خواسته جلوگیری از ایجاد شکوفایی جلبکی غیر استاندارد و نامتعادل استفاده از کود مرغی ممنوع بوده و برای مقابله با پیدایش احتمالی بلوم ، به کارگیری از آهک کشته توصیه می شود ( آهک جلوی نشر و تزاید فیتو پلانکتون ها و زئو پلانکتون ها را می گیرد) .
* در صورت عدم قابلیت تعویض آب و همینطور ایجاد تغییرات شدید PH در ارتفاع شبانه روز، استعمال از آهک در استخر های خاکی (با مصرف 50 کیلوگرم به ازای هر هکتار و به رخ اسپری در مرحله استخر به مراد ترکیب ذرات آویزان و بهبود شفافیت آب و تهیه و تنظیم حجم بافری آب) حتمی است .
* تصویب روزانه فاکتورهای فیزیکو شیمیایی آب مانند مرتبه حرارت، اکسیژن، سختی و مواد آلی همینطور نظارت سلامت ماهیان می بایست بصورت مستمر فیس گیرد تا در چهره مشاهده موقعیت نامساعد نسبت به تصحیح آن مبادرت گردد . همچنین تغییر تحول نکردن PH محیط آب آهک بیشتر کرده زیرا آهک خواص بافری آب را ارتقاء می دهد .
* در اختیار گرفتن گازهای سمی استخر های پرورشی و تصویب و مقدار گیری دوره ای آنان در مزرعه پرورش الزامی بوده و برای پرهیز از پیدایش این مشکل، استفاده از شیرابه زئولیتی به خواسته کاهش گازهای سمی استخرها سفارش می گردد که از شیرابه کود مخلوط با آهک زنده ( به ازای هر 1000 لیتر شیرابه 1 کیلوگرم آهک زنده مسئله نیاز است) به کارگیری گردد . گازهای سمی مانند S H2 در ادغام با آب ساخت اسید سولفوریک می نماید که موجب مرگ ماهیان می شود .
* در به کارگیری از خوراک های کنسانتره به شرط نگهداری صحیح معمولاً مشکل آلودگی غذا وجود ندارد، اما در غذادهی بوسیله غذاهای دستی بخصوص موادی که پرسرعت فاسد می شوند مثل ضایعات کشتارگاهی خطر ابتلاء ماهیان به بیماری های میکروبی بسیار دوچندان است، بنابراین در نحوه تهیه و تنظیم و مراقبت طعام رعایت نکات پایین اضطراری است:
الف) تامین خوراک از منابع کا ملا بهداشتی و سلامت انجام بگیرد .
ب) خوراک می بایست در انبارهای خشک، خنک و منزه محافظت شود و در موضوع غذاهای کنسانتره به مورخ مصرف آنها می بایست توجه کرد .
ج) مواد و غذای ورودی به انبار بایست از لحاظ آلودگی به حشره‌ها و آفات کنترل شود .
د) از چیدن کیسه های طعام در کف انبار خودداری شود برای این کار می بضاعت از پالت ها یا این که الوار چوبی به کارگیری کرد .
ه) در موضوع استعمال از ضایعات کشتارگاهی، خوراک بایستی به میزان نیاز روزانه تنظیم شده و پیشین از مصرف حرارت داده شود، همچنین استعمال از نوع های قابل کنترل و ارزیابی بایستی انجام بگیرد . پیشنهاد می شود به کارگیری از چنین موادی در مزارع به طور کلی متوقف شود چون منشا آلودگی خواهد بود .
* قسمت ضروری دیگر در برنامه مدیر بهداشت، پایش بیماری ها بوده که دربرگیرنده برنامه ریزی منظم جهت ارزیابی بهداشتی استخرهای یک مزرعه میباشد و با اعتنا به موقعیت و وضعیت مزرعه، نمونه گیری از ماهیان تلف شده، ماهی های زنده و یا از هر دو بایستی بعمل آید . در ماهیان از آبشش، پوست، باله و اندام های داخلی به ویژه کلیه جهت کشت باکتریایی ، جداسازی ویروسی و غیره نمونه برداری می شود . به هر هم اکنون هیچ کدام از این آزمایشات نمی تواند بی تردید نشان دهنده عدم آلودگی به پاتوژن های بالقوه در جمعیت ماهیان باشد و تنها به کاهش مخاطرات ناشی از کارداران بیماری زا در مزرعه یاری می نماید .
* شیوه خوراک دهی و میزان غذادهی، بایستی متناسب با الگوی پرورشی باشد .
نقش
برخی مواد معدنی ضروری در رژیم غذایی گاوهای شیری دکتر معالج
سید فرشاد کاتب مشاور
علمی دامپزشکی کمپانی سپاهان دانه پارسیان مواد تغذیه ای معدنی یکی از قلیل دقت ترین اجزا در رژیم غذایی گاوهای شیری می باشند .مکملهای معدنی بعنوان یک ابزار مدیریتی ، لازم می باشد که گاوداران بایستی شیوه و چگونگی به کارگیری از آنها را در گله هایشان خاطره بگیرند و این که چه طور توسط به کارگیری از این تکمیل کننده ها میتوان از هزینه های زیاد گران و فارغ از توجیه اقتصادی ، جلوگیری کرد و از طرف دیگر چه طور سبب ارتقا بازده ایجاد و سود وری در گله هایشان خواهد شد .
پس از رعایت مورد ها مذکور ، انجام یک مدیریت خوب در اجرای برنامه های آمیزشی گله و نیز جبران کمبودهای مواد معدنی ایجاد گردیده که ناشی از فقدان این مواد در خاک و یا این که دیگر فاکتورهای محیطی تاثیر گذار بر این مواد باشد احتمالاً مهمترین عوامل موثری میباشند که ما درجهت مراقبت تندرست گله و بهبود تولیدمثل به آن احتیاج داریم .
در صورتیکه ما بعنوان یک تولیدکننده گاوهای شیری ، نقش تغذیه ای مواد معدنی را ندانیم ، خوب تر می باشد از مشاورین علمی که برای شرکت های بلندمرتبه مواد معدنی کار می کنند و یا از یک مدیر حفظ غذا که ممکن هست حتی خودش گاوی نداشته باشد و یا این که از یک دامپزشکی که در فارم ، به عنوان کلینسین می باشد ، جهت بر طرف کردن مساله و مشکلات تغذیه فارم استفاده کنیم .
در هر حال ، اکثر زمان ها وقت ها ، از اندازه مناسبی مواد تغذیه ای معدنی در جیره گاوها به کارگیری نمی کنیم که این امر سلامتی دامها را به مخاطره می اندازد و مشکلاتی از قبیل ورم پستان ، آبله گاوی ، آلودگی های قارچی ، آلودگی های انگلی ، لنگش ، اسهال های عفونی ، جفت ماندگی ، بیماری دیده صورتی و بخش اعظمی مشکل ها دیگر را ساخت می کند .
لغت مواد مغذی و معدنی به مفهوم امکان فراهمی زیستی برای حیوان می باشد البته با رعایت اندازه توازن و با بالانس آنان در جیره ، در صورتیکه مواد معدنی به مقدار مناسب به حیوان داده شوند سبب ساز به نگه داشتن حیوان در موقعیت سلامت از یک طرف و از طرف دیگر سبب ساز به ارتقاء مقدار باروری خواهد شد .
یک بالانس مطلوب از مکمل های معدنی قادر است اکثر زمان ها بطور مهم منجر به مراقبت سالمی و پرهیز از اسهال های کلی باسیلوزی در گوساله ها و هم جلوگیری از اسهال ها در حیوان‌ها بالغ شود .
ریزش زمستانه پوشش مویی و رویش مجدد آن در بهار بسیار با اهمیت می باشد و رابطه خیلی قربت با توان ساخت مثل و سلامت حیوان دارد . هر دو موضوع گفته گردیده در بالا پایین تاثیر مکمل های معدنی و بالانس آنها در جیره غذایی می باشند .
احتمالاً گاو های شیری عمده از گاوهای گوشتی از نبود های مواد معدنی سختی می برند زیرا فشار متعددی را به حافظه تولید و ترشح شیر مضاعف متحمل می شوند .
اکثر اوقات گاوهای شیری در محفظه های یکنواخت معاش می نمایند در مشاهدات نویسنده اثبات شده که در اغلب این قسمتها پاسخ های ضعیفی از ایمنی در نتیجه عدم بالانس مواد معدنی ایجاد می‌شود که سبب ساز به کاهش میزان آبستنی ، اندازه بالای ورم پستان و افزایش سلولهای سوماتیک شیر (s .c .c) خواهد شد .
برای پی بردن به بضاعت های یک گاو در اندازه تعیین غذایش ، آنرا در یک بستر یا این که محلی که نتواند بطور آزادانه حرکت کند ، حفظ می کنیم بطوریکه سموم در خارج از تن دام و محفظه وجود نداشته باشد و بعد آنرا به مکان دیگر انتقال داده ، بطوری که بتواند از تمامی مواد تغذیه ای استعمال کند .
در هر دو موقعیت یک دانشمند دانش بیولوژی با چشم ها و نگاههای زیاد ظریف و هنرمندانه باید هرگونه علائمی مربوط به فقدان مواد معدنی یا این که هرگونه مواد غذایی دیگر که از لحاظ مدیریتی ساخت می گردد را متوجه شود و این دستور منوط به نگهداری سالم حیوان می باشد .