رویش
شتر؛ تبدیل تهدید به فرصت
در موقعیت بحرانی خشکسالی در مملکت و در حالی که شرایط بارندگی مساعد نمی باشد و چشمه ها و چاه ها هر سال با کاهش تراز آب روبرو می‌باشند مدیر مصرف آب و اقتصاد صرفا تغییر و تحول الگوی کشت در کشاورزی و یا این که صرفه جویی در مصرف آب و اجرای طرح های مکانیزه آب نیست، رشد شتر پتانسیلی که دارد می تواند خشکسالی را به زمان تبدیل نماید و با یک مدیر برنامه محور می توان از چنین قوانینی استفاده کرده و در نهایت موجب تقویت اقتصاد روستاها به عنوان شالوده اقتصاد جامعه شد .
کشور‌ایران از لحاظ پرورش شتر در جایگاه ۲۰ جهان قرار دارد و در آسیا درجه هفتم را داراست . در بخش ها خشک و کم آبی‌رنگ نظیر استان بوشهر که ۹۵۰ هزار هکتار مرتع دارااست رشد شتر یک مزیت اقتصادی به شمار می رود . شتر در استفاده از مراتع با هیچ دام دیگری رقابت ندارد، در واقع شتر از علوفه ای به کار گیری می کند که به وسیله سایر دام ها استفاده نمی شود، این حیوان از خار شتر یا این که گیاهان شور دیگر به کار گیری می کند و با مصرف آن ها می تواند تولید شیر و گوشت داشته باشد .
صنعت شترداری موقعیت موجود، با وضعیت مطلوب فاصله زیادی دارد به همین عامل کار هایی با فایده گیری از شیوه های نوین پرورش شتر مقدمه شده تا جمهوری اسلامی ایران از کشورهای همسایه در این مسئله عقب نیفتد . رویش شتر تا سال ۲۰۱۳ میلادی در کشورهای همسایه به طور متوسط ۱,۴۵ درصد پرورش داشته و در این در بین عمان بیشترین رشد و امارات اصلی ترین مزرعه شتر جهان را دارد، البته شاخص ایران در این زمینه منفی بوده میباشد . در حالی که بیابان های ایران در اکنون گسترش می باشد و کره زمین گرم خیس می شود، در چنین قوانینی با اعتنا به رویه اقتصادی مقاومتی، شترداری از قیمت افزوده بالاتری نسبت به دیگر کار های مشابه برخوردار میباشد .
محصول ها
شتر
::
شیر
شیر شتر که به دوغ شتر نیز مشهور است دارای خاصیت بی‌شماری است که به بعضی از آنها اشاره خوا‌هیم کرد . شیر شتر گرم و یا سرد آن نسبت به گاو و گوسفند خوشمزه‌تر میباشد و چربی آن نیز سبک‌تر است . شیر شتر برای درمان بیماری‌های کبد و قلیل خونی و سل و بیماری‌های هنگام پیری و شکنندگی استخوان‌ها و نرمی استخوان در کودک ها و برای درمان سرماخوردگی، تب و آنفو لانزا و همچنین معالجه هپاتیت ب مفید است .
شتر می تواند میزان متعددی در حدود ۴ تا ۸ کیلوگرم در روز شیر دهد و این میزان در برخی تایم ها به ۱۲ تا ۱۵ کیلوگرم در روز می‌رسد، در پیش‌روی گاوها، توانا به ایجاد این مقدار شیر در شرایط آب و هوائی گرم و مراتع فقیر که غیر از درختچه‌ها و گیاهان سوزنی چیزی ندارد، نیستند . عصر شیر دوشی در شترهای ماده میان ۱۰ تا ۱۸ ماه بوده و میانگین ایجاد روزمره شیر مابین ۸ تا ۱۰ لیتر می باشد .
::
گوشت
کمبود پروتئین حیوانی و افزایش جمعیت سبب ساز گردیده که کلیه ساله ارز زیادی جهت خرید گوشت از مملکت بیرون گردد با توجه به اقلیم مطلوب رشد شتر و تعداد جمعیت شتر در مرزوبوم و با رویش و توسعه متعادل می بضاعت از گوشت آن پاره ای از نیاز جامعه را بر طرف نمود . مصرف گوشت شتر در تمام نقاط مرزو بوم همگانی نبوده ولی در اکثر زمان ها بخشها شتر خیز اشاعه دارد مناطقی مثل استان خراسان، سمنان، تهران، قم، اصفهان، یزد، کرمان، بخصوص در بخش ها و روستاهای حاشیه کویرهای ایران پروار بندی و مصرف گوشت شتر رایج است، همینطور اندازه ایجاد گوشت شتر در سرزمین ۴۶۰۰ تن در سال برآورد شده می باشد . این گوشت در مقایسه با گوشت گاو از اندازه پروتئین و چربی کمتری برخوردار بوده و در مقایسه با سایر گوشت‌های دیگر حاوی سدیم اکثر و پتاسیم کمتری می باشد . میانگین وزن جنازه این حیوان ۲۱۶ کیلوگرم و راندمان لاشه آن را ۴۹ درصد می باشد .
::
پوست و پشم
از گیسو شتر، رو اندازی به نام خرسک و پوزه بند ساخت و همینطور از پوست آن برای تهیه کیف، کفش، زین و کمربند به کار گیری میشود . پشم شتر برای عبابافی استفاده میشود و عبایی که در شهرستان دشتی در استان بوشهر با این پشم‌ها بافته میشود، شهرت جهانی دارد .
از پیخال کاملاً خشک آن به عنوان سوخت استعمال میشود و اندازه چربی جان دار در کوهان شتر دوکوهانه در حدود ۱۰۰ کیلوگرم برآورد میشود و به عبارت دیگر می‌توان بیان کرد کمتر گوشه ای از شتر وجود داراست که بی‌مصرف و به دور انداختنی باشد .
تحلیل
بازار و توجیه اقتصادی طرح
مراقبت و رویش شتر بر سه مبنا است، شترهای شیری، گوشتی، و سواری (جمال) که نژاد عمده شترهای استان هرمزگان جمال می باشد . کشورهای لبه خلیج فارس و برخی نقاط کشور عشق فراوان زیادی به گوشت و محصولات لبنی این حیوان دارا‌هستند و چه بسا در مشاجره ورزشی و برگزاری مسابقات زیبایی شتر این حیوان مسئله دقت قرار داراست . به‌منظور حمایت و سرمایه‌گذاری از بخش صادرات غیرنفتی و باهدف ساخت اشتغال و به کارگیری از ظرفیت‌های بالقوه منطقه و دارا بودن حالت مستعد رشد شتر در استان های مملکت در فیس حمایت‌های حتمی در آینده‌ای نزدیک میتواند صادرات شتر به‌عنوان یکی از کالاهای مهم صادراتی تبدیل شود .
سرمایه گذاری در این بخش فراوان سود آور میباشد ولی با توجه به بازار فرا حیطه ای باید حمایت های ویژه از سوی دستگاه های اقتصادی و بازرگانی از رویش دهندگان رخ گیرد و قضیه دسترسی آنها به بازارهای انگیزه باید آماده شود .
اقتصادی بودن رویش شتر مشتمل بر درآمدهی حاصل از گوشت، شیر، پوست، پشم و زاد و ولد شتر می باشد . قیمت اقتصادی یک شتر بیش از ۶٫۵ میلیون تومان می باشد که این قیمت در دسته دو کوهانه بالاتر میباشد . شتر تک کوهانه با فیزیولوژی خاصی که دارد در گرمای مناطق بیابان لوت، حاشیه مرکزی و جنوب شرق مرز و بوم مقاوم است، شتر دو کوهانه نیز با پشم زیادی که داراست در برابر سرمای شدید بخشها سردسیر شمال غربی و شرقی میهن مقاومت خوبی دارااست . بیمارهای شایعی که هم حالا بین دام های سبک و سنگین وزن وجود داراست در این حیوان رایج نیست و کمترین نیاز به گذارده های ساخت داراست . رویش شتر یک عدد از سودآورترین و در عین حال ناچیز هزینه ترین بخش های دامداری میباشد که در عین حال کمتر مورد اعتنا قرار گرفته هست . اهمیت اقتصادی شتر در سیستم کشاورزی متراکم امروزی شاید از نظر تولید قابل‌توجه نباشد البته قدرت ایجاد و زیست شتر در موقعیت فراوان طاقت فرسا و تولید تولید ها دامی طبیعی ازجمله کارداران رویش و حفظ این دام را کاملاً توجیه می‌سازد .
مطابق پژوهش ها بهین صنعت یاب؛ به رقم وضعیت نامناسب رویش شتر در مرزو بوم عالی میباشد سرمایه گذاران بدانند که بازدهی رشد شتر دو برابر رشد گاو میباشد و در مقابل هزینه های رویش این حیوان دارای فایده نیز نصف می شود . رویش شتر فرصتی سودآور در بیابان کشور‌ایران هست که می تواند قضیه ساز صنعتی نتیجه آور در سرزمین نیز باشد .